Skąd się wzięło mindfulness?
Pierwszy program mindfulness – program MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction) został rozwinięty przez Jona Kabat-Zinna i jego kolegów z Kliniki Redukcji Stresu w Centrum Medycznym Uniwersytetu Massachusetts w 1979 roku. W 1990 roku Jon Kabat-Zinn opublikował swoją pierwszą książkę, w której opisał program MBSR i od tego momentu termin mindfulness zaczął pojawiać się w tak przestrzeni publicznej jak i w publikacjach naukowych.
W latach 70-tych Jon Kabat-Zinn jako młody lekarz pracował na Uniwersytecie Massachusetts. Prywatnie praktykował jogę i medytację a praktykami tymi dzielił się ze swoimi kolegami w miejscu pracy. Opisuje on w jednym z artykułów na temat początków MBSR jak przez długi czas zadawał sobie pytanie o swoje zadanie życiowe, o swoja misję, o to co dobrego może zrobić ze swoim życiem. Na jednym z dłuższych medytacyjnych odosobnień nagle przyszła mu do głowy „wizja”, żeby dzielić się darem medytacji z tymi, którzy nie mają dostępu do takich praktyk i nigdy by do nich sami nie dotarli przez „bardziej oczywistą bramę tradycji”. Jak opisuje, główną motywacją w rozwinięciu programu redukcji stresu metodą mindfulness było niesienie ulgi w cierpieniu oraz zwiększenie współczucia i mądrości w naszej kulturze.
Wiosną 1979 roku Jon zainicjował spotkanie z dyrektorami trzech różnych oddziałów szpitala, w którym pracował. Poprosił ich, żeby oszacowali jakiemu procentowi pacjentów są w stanie naprawdę pomóc. Wszyscy trzej odpowiedzieli, że jest mniej więcej 10-20% pacjentów, którzy naprawdę korzystają z medycznych interwencji i dochodzą do pełni zdrowia. Zaskoczony zapytał, co się w takim razie dzieje z całą resztą na co odpowiedzieli, że ludzie albo jakoś sami dochodzą do zdrowia z upływem czasu, albo już nigdy. Jon poprosił ich aby, gdy uznają to za stosowne, wysyłali tych pacjentów, którym medycyna nie jest w stanie już nic więcej zaoferować do jego Kliniki Redukcji Stresu, w której rozwija swój program. Wierzył, że program może poprawić jakość życia cierpiących pacjentów. Tak też się stało. Z czasem wieści się rozniosły i wzrastało zaufanie do programu szczególnie, iż od samego początku wyniki były monitorowane, co nie jest zaskoczeniem biorąc pod uwagę, że MBSR zaistniało w środowisku naukowym, dla którego normą jest oparta na faktach weryfikacja rezultatów.
W 1990 roku Jon Kabat-Zinn opublikował swoją pierwszą książkę, w której opisał program MBSR i od tego momentu termin mindfulness zaczął pojawiać się tak w przestrzeni publicznej jak i w publikacjach naukowych.
Jon Kabat-Zinn i jego koledzy z Kliniki Redukcji Stresu dokonali rzeczy bardzo trudnej. Zaczerpnęli z tradycji Zen, buddyzmu i tradycji jogistycznej i połaczyli wschodnią mądrość i praktyki z zachodnim naukowym obiektywizmem. Skonstruowali program, którego korzenie sięgają co prawda wschodnich praktyk, jednakże nie ma w tym programie niczego duchowego lub tradycyjnie buddyjskiego. Kierowanie swojej uwagi na to co się dzieje w danym momencie to uniwersalna ludzka zdolność a właśnie takie umiejętności wyrabia uczestnictwo w programie. To sprawia, że program mindfulness jest programem świeckim i nie niesie w sobie żadnych przekazów religijnych. Dlatego z takim powodzeniem jest uczony w klinikach, szpitalach i poddawany badaniom klinicznym. Jest to jednak program edukacyjny a nie interwencja kliniczna. To trening nie próbujący usunąć tego co jest niechciane z naszego doświadczenia, a wręcz przeciwnie – proponuje otwarcie się na pełnię swojego doświadczenia jeden moment za drugim oraz na życie we wszystkich jego aspektach.
Oto co sam Jon Kabat-Zinn mówi o korzeniach mindfulness:
„[…] Budda nie był buddystą, […] słowo budda oznacza tego, który jest przebudzony, […] a mindfulness, które często uważa się za serce buddyjskiej medytacji, ma mało lub nic wspólnego z buddyzmem per se, za to dużo wspólnego z byciem obecnym, współczuciem i mądrością. To są uniwersalne ludzie wartości.”
„Some Reflections on the origins of MBSR, skilful means, and the trouble with maps” Jon Kabat-Zinn
Rodzina MBSR
Od czasu powstania MBSR wielu zostało zainspirowanych możliwościami wprowadzania mindfulness do różnego rodzaju interwencji terapeutycznych. Tak narodziła się dość spora liczba programów skierowanych do różnych grup np. MBCT (Mindfulness-Based Cognitive Therapy), MB-EAT (Mindfulness-Based Eating Awareness Training), MBAT (Mindfulness-Based Art Therapy for cancer patients), MBTT (Mindfulness-Based Trauma Therapy), MBCP (Mindfulness-Based Childbirth and Parenting) i wiele innych.
Rob Nairn i MBCL (Mindfulness-Based Living Course)
8-tygodniowy program edukacyjny MBLC (Mindfulness Based Living Course) został stworzony przez Roba Nairn i innych nauczycieli z Mindfulness Association z Wielkiej Brytanii. Jest zainspirowany programem MBSR oraz nauczaniem takich osób jak Thich Nhat Hanh, Paul Gilbert, Christopher Germer, Kristin Neff, Tara Brach, Alistair Appleton i Mark Williams. Rob Nairn jest nauczycielem buddyzmu tybetańskiego od 1964 roku i wraz z Mindfulness Association pionierem i propagatorem mindfulness w Wielkiej Brytanii. Główne praktyki kursu MBLC są takie same jak w programie J.Kabat-Zinna jednak te dwa programy różnią się trochę tym jak zostały rozłożone akcenty. W centrum MBLC stoi praktyka miłującej dobroci, która jest absolutną podstawą i stanowi grunt do nauczania metod pracy z uwagą. Kurs MBLC jest kursem stricte edukacyjnym przeznaczonym dla szerokiej publiczności.